Dziś, 18 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków. Jest to wyjątkowa okazja, aby podkreślić niezwykłe znaczenie dziedzictwa kulturowego dla naszej współczesnej społeczności oraz przyszłych pokoleń.
Święto zostało ustanowione w 1983 r. przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków (ICOMOS), która doradza UNESCO m.in. w sprawie wpisu obiektów na Listę Światowego Dziedzictwa. Współorganizatorem obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków w Polsce jest Narodowy Instytut Dziedzictwa Narodowego w Warszawie.
Celem tego dnia jest przede wszystkim przybliżenie społeczeństwu zagadnień związanych z historią regionu, a co za tym idzie ochroną spuścizny minionych pokoleń. Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków nie jest natomiast jedynie świętem dziedzictwa kulturowego. Jest to święto wszystkich, którzy na co dzień zajmują się ochroną i opieką nad zabytkami, mowa tu o konserwatorach, historykach sztuki i architektury, urbanistach, archeologach oraz przedstawicielach innych zawodów pracujących na rzecz ochrony zabytków, ale również społecznikach, właścicielach, opiekunach i zarządcach obiektów zabytkowych.
Zabytki to nie tylko kamienne mury czy starożytne ruiny. To kawałki naszej historii, które opowiadają nam o dawnych czasach, o ludziach, którzy kształtowali świat wokół nas, o wydarzeniach, które wpłynęły na bieg historii. To niezwykłe świadectwo minionych epok, które wciąż przemawia do nas i inspiruje nas do refleksji nad naszym dziedzictwem.
Dzisiejszy dzień jest doskonałą okazją, aby zatrzymać się na chwilę i zastanowić się nad wartością zabytków oraz nad koniecznością ich ochrony. To także moment, aby docenić wysiłek i zaangażowanie wszystkich tych, którzy pracują na rzecz zachowania i konserwacji naszego dziedzictwa.
Warto pamiętać, że ochrona zabytków to zadanie nie tylko dla instytucji czy specjalistów. To wspólna odpowiedzialność każdego z nas. Dlatego zachęcamy do działań na rzecz ochrony zabytków w naszym otoczeniu, do szukania informacji o ich historii, do podzielenia się z innymi swoją pasją i zainteresowaniem.
Dzięki naszym wspólnym wysiłkom możemy zadbać o to, aby nasze dziedzictwo kulturowe przetrwało dla przyszłych pokoleń, aby mogło dalej inspirować i uczyć nas oraz nasze dzieci i wnuki.
Gmina Ułęż kryje w sobie wiele niezwykłych skarbów, które są nie tylko świadectwem jej bogatej historii, ale także nieocenionym dziedzictwem kulturowym dla naszej społeczności.
Wśród zabytków z terenu gminy Ułęż wyróżniamy między innymi:
- Siedziba Urzędu Gminy w Ułężu
Sama wieś Ułęż jest wzmiankowana już w kronice Długosza. W XVI wieku był tutaj dwór starosty stężyckiego Jacentego Bentkowskiego. Siedziba obecnego Urzędu Gminy to klasycystyczny pałac z początku XIX wieku, wybudowany według projektu Jakuba Kubickiego. Jest to miniatura warszawskiego Belwederu. Staraniem władz budowla jest odnowiona, pokryta nowym dachem i stanowi architektoniczną wizytówkę gminy.
2. Zespół szkolno- parkowy w Sobieszynie- Brzozowej
Zespół szkolno- parkowy usytuowany jest na północ od Sobieszyna, na lekkim wzniesieniu poza zabudową wsi, przy trasie Kock- Dęblin. Do zespołu prowadzi malownicza aleja. Całość tworzy zwartą, osiową kompozycję, w skład której obecnie wchodzą m. in. zabytkowe zabudowania, tj. szkoła, dwór z Blizocina, drewniany spichlerz, drewniana stodoła. Poza północną granicą parku, wyznaczoną zróżnicowanym drzewostanem, znajdują się stawy.
Szkoła, otwarta w 1896 pod nazwą Szkoła Rolnicza Niższa Pierwszego Rzędu, była jedną z pierwszych tego typu placówek w Polsce. Została zbudowana ze środków fundacji Kajetana hr. Kickiego. Pełniła ważną rolę w życiu społeczno- kulturalnym okolicy. Kształciła przyszłych zarządców majątków ziemskich. W jej murach powstała Szkolna Straż Pożarna, pierwsza organizacja pożarnicza na terenie gminy Ułęż. Działała tu orkiestra dęta i amatorski zespół teatralny. W okresie drugiej wojny światowej w budynkach szkolnych kwaterowało niemieckie wojsko i formacje policyjne. W zmienionej formie organizacyjnej placówka istnieje do dziś jako Zespół Szkół im. Kajetana hr. Kickiego. O bogatej, niekiedy burzliwej historii szkoły, świadczą pamiątki zgromadzone w Izbie Regionalnej, mieszczącej się w zabytkowym Dworku Modrzewiowym z XIX wieku. Internat szkoły dysponuje bazą noclegową dla gości indywidualnych i grup zorganizowanych.
3. Zespół Pałacowo-Parkowy w Sobieszynie
Pałac to jeden z najciekawszych zespołów pałacowych doby klasycyzmu, wzniesiony na przełomie XVIII i XIX w. wg projektu arch. Chrystiana Piotra Aignera, przy udziale architekta amatora Stanisława Kostki Potockiego. Folwark z budynkami proj. arch. Henryka Marconiego. Miejsce związane z działalnością społecznika i filantropa Kajetana Kickiego, ostatniego właściciela dóbr Sobieszyna.
4. Kościół w Żabiance
XVIII- wieczny Kościół parafialny p. w. Najświętszej Marii Panny. Obecny kościół wzniesiono w 1745 roku. Kościół jest jednonawowy na planie krzyża. Ołtarz główny rokokowo-klasycystyczny z końca XVIII w.
5. Kościół w Sobieszynie
Kościół i plebania są malowniczo położone na zachodnim krańcu wsi, na wzniesieniu zwanym dawniej Górą Modrzewiową. Jest częściową realizacją testamentu hr. Kajetana hr. Kickiego, który wraz z małżonką został pochowany w kościelnych podziemiach. Świątynia zaprojektowana została w stylu neogotyckim. Budowę ukończono w 1886 roku. Obok kościoła znajduje się plebania o neogotyckim charakterze z elementami eklektycznym.
Pozostałe zabytki zostały opisane na stronach internetowych Gminy Ułęż oraz w licznych publikacjach.
Zapraszamy do odkrywania piękna naszej gminy Ułęż i do wspólnego dbania o nasze dziedzictwo!
Przydatne linki:
Postępowanie przetargowe na prace konserwacyjne zabytkowej kapliczki zlokalizowanej na Wzgórzu Pięciu Figur w Ułężu – link
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie – link
Piękna Kraina Gmina Ułęż – link
Przeszłość i teraźniejszość Ułęskiej ziemi – link
