Kim byli Żołnierze Wyklęci ?Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR. Walcząc z siłami nowego agresora, musieli zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich „bandami reakcyjnego podziemia”. Z kolei osoby działające w antykomunistycznych organizacjach i oddziałach zbrojnych, które znalazły się w kartotekach aparatu bezpieczeństwa, określono mianem „wrogów ludu”. Mobilizacja i walka Żołnierzy Wyklętych była pierwszym odruchem samoobrony społeczeństwa polskiego przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom komunistycznym, ale też przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej, obejmującej teren całej Polski, w tym także utracone na rzecz Związku Sowieckiego Kresy Wschodnie II RP. Uczestników ruchu partyzanckiego określa się też jako „żołnierzy drugiej konspiracji” lub „Żołnierzy Niezłomnych”. Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci” powstało w 1993 roku – po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”, zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem był Leszek Żebrowski. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy. Większość akcji oddziałów podziemia antykomunistycznego było wymierzonych w oddziały zbrojne UB, KBW czy MO. Podziemie niepodległościowe aktywnie działało też na Kresach Wschodnich, szczególnie na ziemi grodzieńskiej, nowogródzkiej i wileńskiej. Ostatnim członkiem ruchu oporu był Józef Franczak ps. „Lalek”, który zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku. Żołnierzy Wyklętych dotknęły ogromne prześladowania. W walkach podziemia z władzą zginęło około 9 tys. konspiratorów. Kolejnych kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach. Wciąż są to szacunki. Wysiłek zbrojny i martyrologia drugiej konspiracji nadal wymagają badań. Fenomen powojennej konspiracji niepodległościowej polega m.in. na tym, że była ona – aż do powstania Solidarności – najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy. Żołnierze Wyklęci dzięki swojej działalności przyczynili się do opóźnienia kolejnych etapów utrwalania systemu komunistycznego, pozostając dla wielu środowisk wzorem postawy obywatelskiej.
“Chcieli nas zakopać, nie wiedzieli , że jesteśmy ziarnem”. W Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych uczciliśmy godnie pamięć naszych Żołnierzy Placówki 44 Sobieszyn AK-WiN,walczących w obronie wolności, suwerenności i honoru Ojczyzny . Mszę Św. w Ich intencji odprawił Ks. Proboszcz Marek Śliwa, a uczestniczyli w niej uczniowie i nauczyciele Szkoły Podstawowej w Białkach Dolnych, ZSO w Sobieszynie wraz z pocztem sztandarowym oraz delegacja klas wojskowych ZS im. Kajetana hr.Kickiego w Sobieszynie, a także Rodziny Żołnierzy, przedstawiciele lokalnego środowiska i członkowie Koła ŚZŻAK w Rykach mieszkający na naszym terenie. Po Mszy Św. krótko wspomnieliśmy naszą lokalną historię walki podziemia antykomunistycznego z bezwzględnym reżimem stalinowskim. Możemy być dumni z naszych przodków, którzy dotrzymali złożonej przysięgi, walczyli do końca, nieraz za cenę życia, prześladowań, okrutnego ubeckiego więzienia czy zesłania. Pod dowództwem Majora Mariana Bernaciaka uczestniczyli w walce przeciwko okupantowi niemieckiemu, sowieckiemu, a po zajęciu przez Sowietów- przeciwko Urzędowi Bezpieczeństwa, Ludowemu Komisariatowi Spraw Wewnętrznych , Milicji Obywatelskiej, NKWD i innym organizacjom prosowieckim. Ponosili śmierć w wyniku represji, egzekucji, strzałów w tył głowy. Grzebano ich często w rowach, lasach, by zatrzeć po nich wszelkie ślady. Dziś pamięć o Żołnierzach Wyklętych powraca. Również u nas. A tak liczna obecność młodzieży na uroczystości świadczy o tym, że prawda historyczna ma szansę zaistnieć. Po Mszy Św. pod pomnikiem złożyliśmy wiązanki i zapaliliśmy znicze. Niektóre z ważnych dla naszej historii nazwisk lokalnych bohaterów to : Ks. Aleksander Zalski, Gabriel Grzelak, Józef Pietrzak, Jan Wyjadłowski, Adam Zdrojewski, Józef Grzechnik, Tadeusz Osiński, Józef Grzelak, Edward Zborowski, Wacław Mich, Jan Niedbalski, Paweł Sulej, Stanisław Madoń, Stefan Ostrowski, Czesław Sekita, Jan Wardak, Stanisław Lemieszek i wielu, wielu innych…Chwała Bohaterom!Cześć Ich pamięci!Zdjęcia archiwalne pochodzą z książki ” Historia Placówki 44 Sobieszyn ZWZ-AK-WiN”
